Υπογονιμότητα

Η υπογονιμότητα είναι η μειωμένη ικανότητα ενός ζευγαριού να αποκτήσει παιδί. Πιο συγκεκριμένα, η γυναικεία υπογονιμότητα είναι η μειωμένη ικανότητα ή η αδυναμία να μείνει μια γυναίκα έγκυος ή και να γεννήσει και υπολογίζεται ότι αφορά περίπου το 10% των γυναικών. 

Η υπογονιμότητα είναι μια κατάσταση που αφορά εξίσου και τα δύο φύλα. Σύμφωνα με την ιατρική έρευνα το ένα τρίτο των αιτιών υπογονιμότητας οφείλεται σε ανδρικό πρόβλημα, το ένα τρίτο σε γυναικείο και το ένα τρίτο σε συνδυασμών προβλημάτων και των δύο συντρόφων ή άγνωστους λόγους. Για να μας επισκεφτεί μια γυναίκα για το ζήτημα της υπογονιμότητας, χρειάζεται να έχει προσπαθήσει να μείνει έγκυος χωρίς επιτυχία, κάνοντας σεξ χωρίς προστασία για 12 μήνες.

Αίτια υπογονιμότητας: Τι προκαλεί μειωμένη γονιμότητα στις γυναίκες;

Για να υπάρξει μια εγκυμοσύνη, χρειάζεται να προχωρήσει χωρίς προβλήματα κάθε στάδιο της διαδικασίας αναπαραγωγής. Από την απελευθέρωση του ωαρίου από τις ωοθήκες, την μεταφορά του στη σάλπιγγα, την γονιμοποίησή του από το σπερματοζωάριο και μέχρι την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στην μήτρα, είναι απαραίτητο να μην υπάρξει καμία παρεμβολή ή παρεμπόδιση της διαδικασίας. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν αυτή την διαδικασία και να αποτελέσουν αίτιο υπογονιμότητας:

  • Προβλήματα ωορρηξίας
    Οι περισσότερες περιπτώσεις προβλημάτων γονιμότητας σχετίζονται με σπάνια ωορρηξία και διαταραχές περιόδου, που μπορεί να οφείλονται σε ορμονικά προβλήματα, πρωτοπαθή ωοθηκική ανεπάρκεια(πρόωρη εμμηνόπαυση), άγχος και στρες, διατροφικές διαταραχές, και παθήσεις του θυρεοειδούς. Η πιο συχνή ορμονική αιτία προβλημάτων ωορρηξίας και υπογονιμότητας είναι το Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). 

  • Προβλήματα στη μήτρα ή τις σάλπιγγες
    Μπορεί να υπάρχουν κάποιες βλάβες ή ανωμαλίες της μήτρας ή των σαλπίγγων, οι οποίες να εμποδίζουν το σπέρμα να φτάσει στο ωάριο ή εμποδίζουν το γονιμοποιημένο ωάριο να φτάσει στη μήτρα. Αυτές μπορεί να υπάρχουν εκ γενετής, να έχουν δημιουργηθεί εξαιτίας παθήσεων όπως τα ινομυώματα, η ενδομητρίωση, οι πολύποδες και η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου ή να έχουν δημιουργηθεί από προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις όπως η εξωμήτρια κύηση.   
  • Προβλήματα με τον αριθμό και την ποιότητα των ωαρίων
    Η γονιμότητα της γυναίκας έχει άμεση σχέση με την ηλικία της και δυστυχώς αυτό είναι κάτι που συχνά παραβλέπετε σήμερα. Οι γυναίκες γεννιούνται με όλα τα ωάρια τους, με αποτέλεσμα να υπάρχει πιθανότητα αυτό το «απόθεμα» εξαντληθεί πριν την εμμηνόπαυση. Επιπλέον, ορισμένα ωάρια μπορεί να έχουν βλάβες και να μην μπορούν να γονιμοποιηθούν ή να δημιουργήσουν ένα υγιές έμβρυο.

Αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας

Ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων και η κακή κινητικότητα του σπέρματος είναι οι πιο συχνές αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας. Άλλες αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν γενετικές διαταραχές και ορισμένες παθήσεις, όπως ο διαβήτης. Η κιρσοκήλη, μια κατάσταση κατά την οποία οι φλέβες στους όρχεις είναι διευρυμένες, μπορεί επίσης να επηρεάσει την ποιότητα του σπέρματος.

Ανεξήγητη υπογονιμότητα

Σε ορισμένες περιπτώσεις, περίπου στο ένα τρίτο των περιπτώσεων υπογονιμότητας στα ζευγάρια, μπορεί η υπογονιμότητα να είναι ανεξήγητη. Αυτό μπορεί να συμβεί γιατί μπορεί να είναι αδύνατος ο ακριβής εντοπισμός των αιτίων ή να είναι πολυπαραγοντικός, δηλαδή μπορεί να οφείλεται σε πάνω από έναν παράγοντες και να αφορά και στους δύο συντρόφους. 

Υπογονιμότητα

Απαραίτητος έλεγχος του υπογόνιμου ζευγαριού

Όταν ένα ζευγάρι αναζητά τα αίτια της υποχονιμότητας χρήσιμες εξετάσεις είναι:

  • Η υστεροσαλπιγγογραφία (HSG)

Είναι ουσιαστικά μια ακτινογραφία που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση του εσωτερικού της μήτρας και των σαλπίγγων. Μια ειδική σκιαγραφική ουσία εγχέεται μέσω του τραχήλου της μήτρας και μέσα στη μήτρα και τις σάλπιγγες. Καθώς η ουσία αυτή κινείται μέσω των σαλπίγγων, διενεργείται ακτινογραφία για να ελεγχθούν τυχόν αποφράξεις ή ανωμαλίες.

  • Οι ορμόνες

Η εξέταση της αντιμυλλέριας ορμόνης (AMH) μετρά τα επίπεδα της AMH στο αίμα μιας γυναίκας. Η AMH είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα κύτταρα της ωοθήκης και μας παρέχει πληροφορίες για τον αριθμό των ωαρίων που έχουν απομείνει σε μια γυναίκα και την ωοθηκική της εφεδρεία. Άλλες ορμονικές εξετάσεις μετρούν τα επίπεδα διαφόρων ορμονών στο σώμα, όπως η FSH, η LH και η οιστραδιόλη. Αυτές οι ορμόνες παίζουν σημαντικό ρόλο στην ωορρηξία και τη γονιμότητα.

  • Το υπερηχογράφημα

Χρησιμοποιείται για τον έλεγχο του μεγέθους και του σχήματος της μήτρας, καθώς και του πάχους του ενδομητρίου. Μπορεί επίσης να ανιχνεύσει ινομυώματα και πολύποδες στη μήτρα ή κύστες στις ωοθήκες.

  • Η ανάλυση σπέρματος

Είναι μια εξέταση που πραγματοποιείται στο σπέρμα ενός άνδρα για τον έλεγχο της ποσότητας και της ποιότητας του σπέρματος. Η εξέταση μετρά τον αριθμό των σπερματοζωαρίων, το σχήμα και την κίνησή τους, καθώς και τον συνολικό όγκο του σπέρματος.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι εξετάσεις και τα τεστ μπορεί να μην παρέχουν οριστική διάγνωση και να χρειαστεί περαιτέρω έλεγχος για να προσδιοριστεί ο λόγος που προκαλεί υπογονιμότητα στο ζευγάρι.

Μπορεί να προληφθεί η γυναικεία υπογονιμότητα;

Οι περισσότερες μορφές γυναικείας υπογονιμότητας δεν μπορούν να προβλεφθούν ή να υπάρξει τρόπος πρόληψης. Ωστόσο, παράγοντες κινδύνου που μπορεί να προκαλέσουν μείωση της γονιμότητας όπως το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, να ελεγχθούν. Η ενσωμάτωση της γυμναστικής στην καθημερινότητα έχει ευεργετικό ρόλο στο να ελεγχθεί το σωματικό βάρος και να μειωθεί το στρες και το άγχος.

Πώς θα σας βοηθήσουμε;

Η υπογονιμότητα είναι ένα αγχωτικό ζήτημα για κάθε άνθρωπο, γυναίκα και ζευγάρι, ακόμα και ως ιδέα, πόσο μάλλον ως μια πραγματικότητα. Για αυτό το λόγο, αν έχουν περάσει 12 μήνες σεξουαλικών επαφών χωρίς επιτυχία (ή 6 μήνες εάν είστε άνω των 35 ετών), είναι σημαντικό να μας επισκεφτείτε για να αναζητήσουμε μαζί αν υπάρχει κάποιο αίτιο μειωμένης γονιμότητας. Θα λάβουμε το ιατρικό ιστορικό σας, θα συζητήσουμε τους προβληματισμούς σας και να προχωρήσουμε σε εξετάσεις, όπου και αν χρειάζεται. 

Σε κάθε περίπτωση διερεύνησης αιτιών μειωμένης γονιμότητας σε ένα ζευγάρι, προτείνουμε στα ζευγάρια να ελεγχθούν και να αναζητηθούν τόσο οι παράγοντες γυναικείας, όσο και αυτοί της ανδρικής υπογονιμότητας. 

Η θεραπεία και η περαιτέρω αντιμετώπιση θα εξαρτηθεί από τα υποκείμενα αίτια της υπογονιμότητας. Στις περιπτώσεις που υπάρχουν εκ γενετής προβλήματα και σοβαρές παθήσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με χειρουργική επέμβαση μέσω λαπαροσκόπησης ή υστεροσκόπησης, ενώ κάποιες φορές μπορεί να αρκεί μια ορμονική φαρμακευτική αγωγή. Οι τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση βρίσκονται πλέον σε τέτοιο στάδιο εξέλιξης που μπορούν να βοηθήσουν και στις πιο δύσκολες περιπτώσεις.